1998 Eylül ayında staj sigortam başladı. İlk kez Ocak 2000’de uzun vadeli sigorta başlangıcım yapıldı. 2009’da yaptığım doğum için bu aradaki süreleri borçlanabilir miyim? Toplam 8.200 gün prim ödemem mevcut. Doğum ya da staj borçlanması yapılamıyor ise çıkması muhtemel EYT’den faydalanma şansım olabilir mi acaba? Derya
Doğum borçlanması, doğumun gerçekleştiği tarihten itibaren iki yıllık süre içinde kalan prim ödenmemiş süreler için yapılabiliyor. Bu bağlamda, 2009 yılında yaptığınız doğuma ilişkin olarak doğumun gerçekleştiği tarihten itibaren iki yıllık süre içinde kalan prim ödenmemiş süreler için doğum borçlanması yapmanız mümkün olabilir. Bu da sigortalılık sürenizi geri götürmez. Dolayısıyla, EYT kapsamına girmeniz mümkün olmaz.
Doğum, staj sigortanızın başladığı tarih ile uzun vadeli sigorta kollarına prim ödemeye başladığınız tarih arasında gerçekleşmiş olsaydı, sigorta başlangıç tarihiniz ilk defa uzun vadeli sigorta primi bildirilen tarihten borçlanacağınız süre kadar geri gelirdi ve EYT kapsamına girmeniz mümkün olabilirdi.
Ölen sigortalının eşine ve çocuğuna aylık bağlanır mı?
Halihazırda çalışan biriyim. 2003 SSK girişliyim. 6.800 gün ödenmiş primim var. Çalışırken ölümüm halinde çocuğuma ve eşime aylık bağlanır mı? Bağlanırsa miktarı neye göre belirleniyor, ne kadar bağlanabilir? 7.000 günü tamamlayıp, emeklilik için yaş dışındaki koşulları sağlamış olmam durumunda çocuğum ve eşim emeklilik hakkımdan ve sigortadan faydalanabilir mi? Ali K.
İlk sorunuzun da ikinci sorunuzun da yanıtı aynı.
En az 1.800 gün uzun vadeli (malullük, yaşlılık ve ölüm) sigortaları primi bildirilmiş veya 4/a (SSK) sigortalıları için, her türlü borçlanma süreleri hariç en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup, toplam 900 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş durumda iken ölen sigortalının hak sahibi eşine ve çocuklarına yazılı istekte bulunmaları halinde ölüm (dul/yetim) aylığı bağlanır.
Bağlanacak aylık tutarı; sigortalının ölüm tarihindeki prim ödeme gün sayısı ve prime esas kazançları (üzerinden prim ödenen kazançları) esas alınarak hesaplanacak aylığının eşine yüzde 50’si, çocuklarının her birine yüzde 25’i kadar olur.
Bu bağlamda, Allah geçinden versin, vefatınız halinde vefat tarihindeki prim ödeme gün sayınız ve üzerinden prim ödenen kazançlarınız esas alınarak hesaplanacak aylığınızın yüzde 50’si eşinize, yüzde 25’i çocuğunuza bağlanır. Bağlanan dul/yetim aylığına bağlı olarak da sağlık yardımlarından yararlanırlar.
Dul aylığı alan anneye kızından aylık bağlanır mı?
Bir yakınım, ölen SSK’lı eşinden dolayı asgari ücretin çok altında ölüm aylığı alıyor. Kendisinin ikamet ettiği evi var. Tek başına yaşıyor. Aldığı ölüm aylığı dışında hiçbir geliri yok. 1995 yılında çalışırken trafik kazasında ölen hiç evlenmemiş (SSK primleri 900 günden çok fazla olan) bekâr kızından da ölüm aylığı bağlatabilir mi?
M. Çetinkaya
Ana ve babaya vefat eden sigortalı çocuğundan aylık bağlanabilmesi için, diğer çocuklarından hak kazanılan gelir ve aylıklar hariç olmak üzere gelir ve/veya aylık bağlanmamış olması, her türlü kazanç ve irattan elde etmiş olduğu gelirinin asgari ücretin net tutarından daha az olması gerekiyor. Yakınınızın eşinden aldığı ölüm ayılığı asgari ücretin çok altında olsa da eşinden aylık aldığından kızından ölüm aylığı bağlanmaz.
SEZGİN ÖZCAN
sozcu.com.tr
09.08.2022