Şahıs işletmenizi limited şirkete dönüştürürken vergi kaybı yaşamamak için zarar mahsubu kurallarını mutlaka göz önünde bulundurun.
İşletmesini büyütmek isteyen girişimciler zaman zaman şahıs işletmesini limited şirkete dönüştürmeyi tercih etmektedir. Ancak bu dönüşüm sürecinde, muhasebesel ve vergisel bazı önemli sorular gündeme gelir. Bunlardan biri de geçmiş yıl zararlarının yeni kurulan limited şirketin beyannamesinde mahsup edilip edilemeyeceğidir.
Gelir İdaresi Başkanlığı, bu konudaki bir özelge başvurusu üzerine önemli bir açıklamada bulunmuştur. Açıklamada, şahıs işletmesinin limited şirkete nevi değişikliğiyle devri halinde geçmiş yıl zararlarının limited şirkette indirim konusu yapılıp yapılamayacağı sorusuna net bir yanıt verilmiştir.
Hukuki Dayanak ve Temel İlkeler
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 81. maddesi, bir şahıs işletmesinin aktif ve pasifiyle birlikte bir sermaye şirketine devrinin belirli şartlar altında vergisiz yapılabileceğini düzenler. Ancak bu hüküm yalnızca değer artışı kazancı bakımından bir istisna getirir; geçmiş yıl zararları açısından aynı durum söz konusu değildir.
Ayrıca, Gelir Vergisi Kanunu’nun 88. maddesi zararların gelecekteki kârlardan mahsup edilebilmesine imkan tanır, fakat bu hak sadece aynı mükellefiyet türü için geçerlidir. Yani gelir vergisi mükellefi olan şahıs işletmesinin zararları, kurumlar vergisi mükellefi olan limited şirkette indirilemez.
Kurumlar Vergisi Kanunu Açısından Değerlendirme
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 9. maddesi, geçmiş yıl zararlarının mahsup edilebilmesi için sadece kurumların kendi geçmiş zararlarına veya diğer kurumlarla yapılan yasal birleşmelere izin verir. Ancak şahıs işletmeleri, bu kapsamda bir kurum sayılmadığı için devir sonrası zarar mahsubu mümkün değildir.
Sonuç: Mahsup Mümkün Değil
Bu çerçevede, şahıs işletmeniz nevi değişikliği yaparak limited şirkete dönüştüğünde, şahıs işletmesine ait geçmiş yıl zararlarının ya da cari yıl zararlarının, yeni şirketin vergi beyannamesinde indirilmesi mümkün değildir.
Vergi planlaması yapılırken, bu tür dönüşümlerin zarar mahsubu açısından bir fayda sağlamadığını göz önünde bulundurmanız önemlidir.
10 Soru 10 Cevap:
1. Şahıs işletmemi limited şirkete dönüştürürsem zararlarımı mahsup edebilir miyim?
Hayır, geçmiş zararlar yeni limited şirkette indirilemez.
2. Hangi kanun bu durumu düzenliyor?
Gelir Vergisi Kanunu’nun 81. ve 88. maddeleri ile Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 9. maddesi.
3. Zararlar neden mahsup edilemiyor?
Çünkü şahıs işletmesi ile limited şirket farklı mükellefiyet türleridir.
4. Şirket tür değişikliğiyle devir hangi şartlarla yapılabilir?
Aktif ve pasifin bir bütün olarak devredilmesi ve ortaklık payı verilmesi gerekir.
5. Kurumlar Vergisi Kanunu hangi devirleri kabul eder?
Sadece kurumlar arasında gerçekleşen devirleri.
6. Şahıs işletmesinde zarar ne kadar süre taşınabilir?
En fazla 5 yıl süreyle taşınabilir, ancak mükellefiyet devam etmelidir.
7. Beyannamede geçmiş yıl zararlarını hangi bölümde yazıyoruz?
“Mahsup edilecek geçmiş yıl zararları” satırında.
8. Şahıs işletmesinin 2017 zararı limited şirkete geçer mi?
Hayır, bu zarar devredilemez.
9. Vergi avantajı sağlamak için ne yapılmalı?
Dönüşüm öncesi zararlar değerlendirilip planlama yapılmalı.
10. Nevi değişikliği vergi istisnası sağlar mı?
Değer artışı kazancı bakımından sağlar, zarar indirimi açısından sağlamaz.
ÖRNEK ÖZELGE
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı
Gelir Kanunları Gelir ve Kurumlar Vergileri Grup Müdürlüğü
Sayı : 62030549-125[9-2018/224]-E.623629 09.07.2018
Konu :Şahıs işletmesinin limited şirkete devrinde zarar mahsubu
İlgide kayıtlı özelge talep formunda, şahıs işletmenizin 2017 haziran ayında nevi değişikliği yaparak limited şirkete dönüştüğünü belirterek, şahıs işletmenize ait geçmiş yıl zararlarının ve 2017 takvim yılı zararlarının limited şirkete ait geçici vergi beyannamesinde “mahsup edilecek geçmiş yıl zararları” satırında indirilip indirilemeyeceği hususunda bilgi talep ettiğiniz anlaşılmakta olup Başkanlığımız görüşü aşağıda açıklanmaktadır.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’ nun Mükerrer 80′ inci maddesinin son fıkrasında, faaliyetine devam eden ticari bir işletmenin kısmen veya tamamen satılmasından veya ticari işletmeye dahil amortismana tabi iktisadi kıymetlerle anılan maddenin birinci fıkrasında yazılı mal ve hakların elden çıkarılmasından doğan kazançların ticari kazanç sayılacağı ve bunlara ticari kazanç hakkındaki hükümlerin uygulanacağı belirtilmiş, aynı maddenin ikinci fıkrasında da bu maddede geçen “elden çıkarma” deyiminin mal ve hakların satılmasını, bir ivaz karşılığında devir ve temlikini, trampa edilmesini, takasını, kamulaştırılmasını, devletleştirilmesini, ticaret şirketlerine sermaye olarak konulmasını ifade ettiği hüküm altına alınmıştır.
Aynı Kanunun 81′ inci maddesinin birinci fıkrasının (2) numaralı bendinde, kazancı bilanço esasına göre tespit edilen ferdi bir işletmenin bilançosunun bir sermaye şirketine aktif ve pasifiyle bütün halinde devrolunması, devralan şirketin bilançosuna aynen geçirilmesi ve devredilen ferdi işletmenin sahip veya sahiplerinin şirketten, devir bilançosuna göre hesaplanan öz sermayesi tutarında ortaklık payı alması (Bu ortaklık payını temsil eden hisse senetlerinin nama yazılı olması şarttır.) halinde değer artışı kazancı hesaplanmayacağı ve vergileme yapılmayacağı hükme bağlanmıştır.
Anılan Kanunun “Zararların Kârlara Takas ve Mahsubu” başlıklı 88 inci maddesinde ise,
“Gelirin toplanmasında gelir kaynaklarının bir kısmından hasıl olan zararlar (80 inci maddede yazılı diğer kazanç ve iratlardan doğanlar hariç) diğer kaynakların kazanç ve iratlarına mahsup edilir.
Bu mahsup neticesinde kapatılmayan zarar kısmı, müteakip yılların gelirinden indirilir. Arka arkaya beş yıl içinde mahsup edilmeyen zarar bakiyesi müteakip yıllara naklolunamaz.
Menkul ve gayrimenkul sermaye iratlarında, gider fazlalığından doğanlar hariç, sermayede vukua gelen eksilmeler zarar addolunmaz.
…”
hükmü yer almaktadır.
Diğer taraftan, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun “Zarar Mahsubu” başlıklı 9 uncu maddesi ile aynı Kanunun 20 nci maddesi kapsamında gerçekleştirilen devir ve bölünmelerde geçmiş yıl zararlarının mahsubuna yönelik düzenlemeler yapılmıştır. Bu düzenlemeyle kurumların devir ve bölünmelerinde geçmiş yıl zararlarının mahsubuna imkan tanınmış olup; devralınan şahıs işletmelerinin geçmiş yıl zararlarının mahsubunun bu madde kapsamında değerlendirilmesi mümkün bulunmamaktadır.
Ayrıca, şahıs işletmelerinin sermaye şirketlerine devrinde, gelir vergisi mükellefiyetine ilişkin geçmiş yıl zararlarının kurumlar vergisi matrahının tespitinde mahsup edilebileceğine ilişkin olarak vergi mevzuatımızda herhangi bir düzenleme yer almamaktadır.
Buna göre, şahıs işletmenizin nevi değiştirerek Gelir Vergisi Kanunu’ nun 81′ inci maddesinin birinci fıkrasının (2) numaralı bendine göre limited şirkete devrinde, şahıs işletmenizin cari yıl ve geçmiş yıl zararlarının limited şirkete ait geçici vergi beyannamesinde indirim konusu yapılması mümkün bulunmamaktadır.
