Basit Usulden Gerçek Usule Geçiş
Basit usulün şartlarına haiz olanlardan, bu usulden yararlanmak istemediklerini yazı ile bildirenler dilekçelerinde belirttikleri tarihten veya izleyen takvim yılı başından, yeni işe başlayanlar ise işe başlama tarihinden itibaren gerçek usulde vergilendirileceklerdir.
Örnek : Eskişehir Büyükşehir Belediyesi sınırları içinde kuaförlük yapan ve basit usulde vergilendirilen Mükellef (C), vergi dairesine verdiği dilekçe ile 22.07.2020 tarihinden itibaren gerçek usulde vergilendirme talebinde bulunmuştur. Mükellef (C), dilekçesinde belirttiği tarihten (22.07.2020) itibaren gerçek usulde vergilendirilecek olup, gerçek ve basit usulde
tespit edilen ticari kazançlarını 2021 yılının Mart ayında birlikte beyan edecektir.
Basit usule tabi olmanın şartlarından herhangi birini takvim yılı içinde kaybedenler, ertesi takvim yılı başından itibaren gerçek usulde vergilendirilirler.
Diğer taraftan, Gelir Vergisi Kanunu’nun 51’inci maddesi kapsamındaki faaliyetlere başlayan mükellefler, bu faaliyetlerine başladıkları tarihten itibaren gerçek usulde vergilendirilecek olup, ticari kazançlarının basit usulde tespit edilmesi mümkün değildir. Sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge düzenledikleri veya kullandıkları tespit edilenler, bu hususun kendilerine tebliğ tarihini takip eden ay başından itibaren gerçek usulde vergilendirilirler.
Gerçek Usulden Basit Usule Geçiş
Gerçek usulde vergilendirilen mükelleflerin;
• Gelir Vergisi Kanunu’nda yazılı genel şartları topluca taşıması,
• Arka arkaya iki hesap dönemi iş hacminin özel şartlarda belirtilen hadlerden düşük olması,
• Yazılı talepte bulunması,
halinde, halinde, bu şartların gerçekleşmesini takip eden takvim yılından başlayarak basit usule geçmeleri mümkün bulunmaktadır. Gerçek usulde vergilendirilen mükellefler, bu şartın gerçekleşmesini izleyen yılın Ocak ayının başından otuz birinci günü akşamına kadar yazılı Basit usule tabi olmanın şartlarından herhangi birini takvim yılı içinde kaybedenler, ertesi
takvim yılı başından itibaren gerçek usulde vergilendirilirler.Aynı işte ortak olarak çalışanlar hakkında, Gelir Vergisi Kanunu’nda belirtilen yıllık kira bedeli ve iş hacmi ölçüleri toplu olarak değerlendirilir. olarak bağlı bulundukları vergi dairesine başvurmaları durumunda basit usulde vergilendirmeye geçebileceklerdir. Bu uygulama kapsamında, 01.01.2021 tarihinden itibaren gerçek usulden basit usule geçmeye ilişkin şartların tespitine ve iki yıllık sürenin hesabına 01.01.2019 tarihinden itibaren başlanacaktır.
Sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge düzenledikleri tespit edilenler hiçbir suretle basit usulde vergilendirilmezler.
Söz konusu mükelleflerin, anılan Kanun’un 51’inci maddesinde belirtilen faaliyetlerde bulunmaması ve diğer şartları da topluca taşımaları gerekmektedir.
Örnek : Bursa ilinde marangozluk faaliyeti nedeniyle öteden beri gerçek usulde vergilendirilen Mükellef (D)’nin 2019 ve 2020 yıllarında elde ettiği iş hâsılatı, ilgili yıllar için Gelir Vergisi Kanunu’nun 48’inci maddesinde yer alan hâsılat haddinin altında gerçekleşmiştir. Mükellef (D)’nin, diğer şartları da topluca taşıması ve 2021 yılının Ocak ayı içinde bağlı
bulunduğu vergi dairesine yazılı olarak başvurması kaydıyla, 01.01.2021 tarihinden itibaren basit usulde vergilendirmeden yararlanması mümkündür.
Gerçek usulde vergilendirilmekte iken basit usulde vergilendirmeye geçen mükelleflerin, ellerinde bulunan belgeleri 283 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği’nin 3.5 bölümündeki açıklamalar doğrultusunda iptal ettirmeleri gerekmektedir.
Ayrıca, gerçek usule tabi mükellefler ile basit usule tabi olmanın şartlarını kaybeden mükelleflerin; kendi istekleriyle işlerini terk etmeleri ya da eş ve/veya çocuklarına devretmeleri hallerinde terk veya devir tarihini takip eden yılın başından itibaren iki yıl geçmedikçe basit usule dönmeleri mümkün değildir. Söz konusu iki yıllık sürenin nasıl hesaplanacağına ilişkin açıklamalar 283 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği’nin 3.4 bölümünde yer almaktadır.
Gerçek usulde vergilendirmeden basit usulde vergilendirmeye geçiş ile ilgili ayrıntılı açıklamalar 283 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ve 93 Sıra No.lu Gelir Vergisi Sirküleri’nde yapılmıştır.
Örnek : Mükellef (E), gerçek usulde gelir vergisi mükellefi iken faaliyetini 08.06.2019 tarihinde terk etmiştir. Mükellef, 2020 yılında basit usule tabi olmanın şartlarını taşıyan Mükellef (F) ile ortak olarak kantin işletmeciliği faaliyetine başlamak istemektedir. Mükellef Mükellef (E)’nin gerçek usulde vergilendirildiği faaliyetini terk ettiği tarihi takip eden takvim yılı başından itibaren iki yıl sonra, diğer bir ifadeyle 01.01.2022 tarihinden itibaren diğer şartları da topluca taşıması kaydıyla basit usulde vergilendirmeden yararlanması mümkün bulunmaktadır. Bu nedenle anılan tarihten önce (01.01.2022) faaliyete başlaması halinde kendisi ve ortağının ticari kazançlarının gerçek usulde tespit edilmesi gerekmektedir.
Ortaklıklarda Basit Usule Tabi Olmanın Şartları
Ortaklıkların Ortaklıkların basit usule tabi olup olmadığının tespitinde, iş hacmi ölçüleri ile yıllık kira bedelleri toplu olarak dikkate alınır. Ortaklıklarda, ortakların birinin gerçek usule tabi olması diğer ortakları da gerçek usule tabi hale getirir.
Aynı işte ortak olarak çalışanlar hakkında, Gelir Vergisi Kanunu’nda belirtilen yıllık kira bedeli ve iş hacmi ölçüleri toplu olarak değerlendirilir.
