Bugün 8 Mart, Dünya Kadınlar Günü. Evrensel adıyla Dünya Emekçi Kadınlar Günü. Tüm kadınların Dünya Emekçi Kadınlar Günü kutlu olsun…
Kadın erkek eşitliği Anayasamızda teminat altına alınmış olup, devlete bu eşitliğin yaşama geçmesini sağlama yükümlülüğü verilmiş. Hatta bu eşitliğin sağlanması için alınacak tedbirlerin eşitlik ilkesine aykırı olarak yorumlanamayacağı yönünde kadınlar lehine pozitif ayrımcılık yapılabileceği kabul edilmiş.
Bu bağlamda, maluliyet hali hariç olmak üzere sadece kız çocuklarına yetim aylığı ve çeyiz parası ödenmesi, analık halinde kısmi süreli çalışma ve izin hakları, engelli çocuğu olan anneye verilen ilave prim günü ve yaş indirimiyle sağlanan erken emeklilik, örnek olarak verilebilir.
Dünya Emekçi Kadınlar Günü vesilesiyle bugün, çalışan kadınların analık hallerine bağlı izin haklarına ilişkin paylaşımda bulunacağım.
ANALIK İZNİ
Çalışan kadına hamileliği süresince periyodik kontroller için ücretli izin verilir.
Çalışan kadının doğumdan önce sekiz (çoğul gebelikte on) ve doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam on altı haftalık süre için çalıştırılmaması esas olup, bu süreler “analık (doğum) izni” olarak adlandırılıyor.
Sağlık durumunun uygun olduğunun doktor raporuyla belgelendirilmesi hâlinde kadın isterse doğumdan önceki üç haftaya kadar çalışabilir. Bu durumda, çalıştığı süreler doğum sonrası sürelere eklenir. Erken doğum yapması hâlinde ise doğumdan önce kullanamadığı çalıştırılmayacak süreler, doğum sonrası sürelere eklenmek suretiyle kullandırılır.
Analık izninde belirtilen süreler, kadının sağlık durumuna ve işin özelliğine göre doğumdan önce ve sonra gerekirse artırılabilir. Bu süreler doktor raporu ile belirtilir.
Doğum izni süresinde SGK tarafından “geçici iş göremezlik ödeneği” ve doğum sonrası “emzirme ödeneği” verilir.
SÜT İZNİ
Bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde bir buçuk saat “süt izni” verilmek zorunda. Bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kullanılacağını anneler kendileri belirleyebiliyor.
YARIM ÇALIŞMA ÖDENEĞİ
Analık iznin bitiminden itibaren istemeleri halinde, birinci doğumda 2, ikinci doğumda 4, sonraki doğumlarda ise 6 ay süreyle haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin verilir. Çoğul doğum halinde bu sürelere otuzar gün eklenir. Çocuğun engelli doğması halinde bu süre 360 gün olarak uygulanır.
Son üç yıl içinde 600 gün işsizlik sigortası primi bildirilmiş olana, ücretsiz izin süresince günlük brüt asgari ücret tutarında “yarım çalışma ödeneği” ödenir.
ÜCRETSİZ İZİN
Doğumdan önce sekiz, doğumdan sonra sekiz olmak üzere 16 haftalık analık (doğum) izninin bitiminden sonra istenirse altı ay ücretsiz izin alınabilir.
KISMİ SÜRELİ ÇALIŞMA
Analık izni ile yarım çalışma süresi veya 6 aylık ücretsiz iznin bitiminden sonra çocuğun ilköğretim çağına gelene kadar “kısmi süreli çalışma” talebinde bulunulabilir. Ancak bunun için bazı istisnai durumlar hariç, eşin de çalışıyor olması gerekiyor.
Talep, bu haktan faydalanmaya başlamadan en az bir ay önce işverene bildirilir.
Kısmi süreli çalışma için, Yönetmelikte sayılan işlerde işverenin uygun bulma şartı aranırken, Yönetmelikte sayılmayan işlerde işverenin uygun bulma şartı aranmıyor.
SEZGİN ÖZCAN
sozcu
08.03.2021